اداره کل دامپزشکی استان مرکزی

روایت قربان

«إنّی أری فی الْمنام أنّی أذْبحک» پسر نازنینم! در خواب به من امر شده تو را در راه خدا قربانی کنم «فانظرْ ماذا تری» نظر تو چیست؟! چقدر زیبا جواب داد این شیرین پسر: «یا أبت افْعلْ ما تؤْمر ستجدنی إنْ شاء اللّه منْ الصّابرین» ای پدر! هرآنچه بدان مأموری انجام بده، ان شاءالله مرا از بندگان صبور و شکیبا خواهی یافت. خیال ابراهیم بیشتر آرام گرفت و وی بر داشتن چنین پسری خدای را سپاس و بر خود مباهات کرد. آن گاه پسر را با ملاطفت و مهربانی بسیار در آغوش فشرد و بوسه ای بر فرقش زد و دست محبت و نوازش بر سر و گیسوانش کشید.

ابراهیم به همراه اسماعیل، سعی را تمام کرد و سپس طواف نمود و در مقام خودش (مقام ابراهیم) دوگانه ای به جای آورد. آن گاه بند و برنده تیز و پارچه پاکیزه برداشت و با اسماعیل به قربان گاه شتافت. او در این راه گام ها را بلند و با شتاب برمی داشت؛ زیرا معتقد بود در کار خدا باید تعجیل کرد. در بین راه، ابلیس چند مرتبه به سراغش آمد تا وسوسه اش کند، بلکه بتواند پس از این همه امتحان ها و ابتلاءها و سرسپردگی و بندگی ابراهیم، وی را از صراط حق بازدارد و به باطل کشاند. اما، مگر می توان ابراهیم را از راه حق منحرف نمود. ابراهیم با صلابت فوق بشری و با ابهتی راستین، بر نفس سرکش لگام عدم زد و شیطان را با سنگ راند و رمی جمره کرد؛ گویی گرگی درّنده را با کلوخی چند از خود دور می کند.

به منا رسیدند. بی درنگ دستان اسماعیلش را از پشت بست و بسْم اللّه الرّحْمن الرّحیم را بر زبان جاری کرد و در حالی که برای آخرین بار با محبّت پدرانه سیمای نازنین اسماعیل را به تماشا نشسته بود.

چشم بر سپیدی گلوی اسماعیل دوخت و خنجر برّان را بر حنجرش آشنا ساخت. اما هر چه کشید، کارد تیز نبرید. ابراهیم بر قدرت دست افزود و با توانی دوچندان بر دسته چاقوی تیز فشار وارد کرد و آن را با شدت کشید؛ اما گویی از این چاقو، در عالم چاقویی کندتر وجود ندارد!

ناگاه ابراهیم از شدت عصبانیت کارد را بر سنگی در آن نزدیکی فرود آورد و آن سنگ به دو نیم شد. ابراهیم با تعجب و عصبانیت به کارد خطاب کرد که: ای چاقو! گلوی اسماعیلم را برای خدا نمی بری، اما سنگ را خرد می کنی؟! گویا چاقو به آواز درآمد که: ای ابراهیم! تو می گویی و می خواهی ببرمش، اما خدا می گوید نبر.

مناسک حج ابراهیمی

آداب و احکام حج تمتع: احرام، وقوف به عرفات که در چهار فرسخی مکه است، وقوف به مشعر الحرام که تقریبا در دو فرسخی مکه است، رفتن به منی که نزدیک مکه است و انداختن سنگ ریزه بر جمره عقبه، قربانی کردن در منی، تراشیدن سر یا گرفتن کمی از ناخن یا مو در منی، طواف زیارت، دو رکعت نماز طواف، سعی بین صفا و مروه، طواف نساء، دو رکعت نماز طواف نساء، ماندن در منی در شبهای یازدهم و دوازدهم ذیحجه و بعضی باید شب سیزدهم را هم در منی بمانند؛ انداختن سنگ ریزه بر سه جمره در منی در روز یازدهم و دوازدهم و بعضی در روز سیزدهم هم باید بیندازند.

آداب و اعمال روز عید قربان

عید قربان دارای احکامی است:

1- روزه عید قربان و عید فطر حرام است.

2- اعتکاف در عید قربان و عید فطر باطل است؛ زیرا شرط صحیح بودن اعتکاف، روزه است.

3- حاجی باید شب عید قربان از طلوع فجر تا طلوع خورشید در مشعرالحرام بماند و در روز عید قربان وارد منا گردیده، رمی جمره عقبه و ذبح نموده و سپس سر بتراشد یا تقصیر کند.

4- احیای شب عید قربان برای کسی که در مشعرالحرام باشد، مستحب است.

5- زیارت امام حسین علیه السلام در عید قربان مستحب است.

6- کسی که در منا نیست، مستحب است قربانی کند و به آن «اضحیه» گفته می شود و لازم نیست شرایط قربانی در حج را داشته باشد.

7- نماز عید قربان و عید فطر در زمان غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، مستحب است و به نوبه خود دارای نکاتی است: الف) قضا ندارد. ب) به جماعت یا فرادا خوانده می شود. ج) چنان چه به جماعت خوانده شود، دارای دو خطبه است که بعد از نماز ایراد می گردد. د) دارای قنوت های نه گانه است و هر دعایی در آن ها خوانده شود کافی است، گرچه بهتر است از دعاهایی که در کتب دعا نقل شده، استفاده گردد. ه) اذان و اقامه ندارد، ولی برای اعلام، چند مرتبه «الصلوة» گفته شود. (افق حوزه - 3 آبانماه 1391 شماره 349)

فلسفه قربانی

اسماعیل بن مسلم سکونی، از جعفر بن محمّد، از پدران بزرگوارش، از قول پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) نقل کرده که فرمود: قربانی برای آن واجب شد که بینوایان، از گوشت به وسعت و نوا برسند (و سیر شوند). پس به آنان بخورانید.

ابوبصیر می گوید: محضر مبارک امام صادق(علیه السلام) گفتم: سرّ جعل و تشریع قربانی چیست؟

حضرت فرمودند: خداوند متعال هنگام ریختن اوّلین قطره خون حیوان به زمین، صاحب قربانی را می بخشد. این یکی از علل تشریع قربانی است.

دیگر آن که، بدین وسیله اهل تقوی از غیر متقی ممتاز می شوند و تنها عمل ایشان مقبول واقع می شود; چنانکه خداوند در قرآن فرمود: «هرگز به رضای خدا نخواهد رسید و مقبول درگاهش واقع نخواهد شد گوشت حیواناتی که نه تصدّق داده شده و نه خونش را ریخته اند. بلکه آن تقوای صاحب این قربانی ها مقبول درگاهش می باشد.» سپس در تأیید این حکمت (حکمت دوّم)، امام علیه السلام فرمودند: بنگر چگونه خداوند متعال قربانی هابیل را پذیرفت و قربانی قابیل را ردّ کرد و این نبود جز به خاطر آن که هابیل اهل تقوی و قابیل فاقد آن بود. (میقات حج - پاییز 1385، شماره 57، صفحه 34)