اداره دامپزشکی خنداب

شناسنامه امام محمد باقر علیه السلام

امام محمد باقر علیه السلام در روز جمعه یا دوشنبه یا سه شنبه غره ماه رجب یا سوم ماه صفر سال 57 هجری یا به روایتی دیگر سال 56 هجری، در مدینه به دنیا آمد و در روز دوشنبه هفتم ذی حجه یا ربیع الاول و یا ربیع الاخر سال 114 هجری، در همان شهر بدرود حیات گفت. بنابراین، آن حضرت 57 سال در این جهان زیست. از این مدت چهار سال با جدش امام حسین (ع) و پس از وی 35 سال با پدرش زندگی کرد و هیجده سال بقیه عمرش را به تنهایی به سر برد. بنابر روایتی که در کافی از قول امام صادق (ع) نقل شده است، وی 19 سال و دو ماه بیش از پدرش زیسته است و در همین دوران، مامت شیعیان را عهده دار بوده است. امام باقر )ع) در مدت امامت خود چند صباحی از خلافت ولید بن عبد الملک و نیز خلافت سلیمان بن عبد الملک و عمر بن عبد العزیز و یزید بن عبد الملک را درک کرد و سرانجام در روزگار خلافت هشام بن عبد الملک وفات یافت.

فرزندان امام باقر علیه السلام

شیخ مفید در ارشاد می نویسد: امام باقر (ع) هفت فرزند داشت. ابو عبد الله جعفر بن محمد، [فرزند بزرگ ایشان]، کنیه امام باقر (ع) را به همین علت ابو جعفر می گفتند. فرزند دیگرش عبد الله نام داشت که مادر این دو ام فروه، دختر قاسم بن محمد بن ابو بکر بود. دو فرزند دیگر آن حضرت ابراهیم و عبید الله نام داشتند که از مادری به نام ام حکیم، دختر اسد بن مغیره ثقفی زاده شدند. از این دو پسر نسلی به وجود نیامده. علی و زینب دو فرزند دیگر آن حضرت بودند که از مادری کنیز به دنیا آمده اند. ام سلمه هم فرزند دیگر امام بود که او هم از مادری کنیز متولد شده بود. برخی گفته اند: زینب همان ام سلمه بوده است. در کتاب اعلام الوری نیز همین قول آمده است. ابن شهر آشوب در کتاب مناقب، اولاد امام باقر (ع)، را هفت تن دانسته و آنها را مانند شیخ مفید برشمرده است مگر با این تفاوت که عبد الله افطح را نیز جزو فرزندان امام باقر (ع) محسوب کرده و گفته است: به جز فرزندان امام صادق (ع)، اولاد امام باقر (ع) همگی از دنیا رفتند و نسلی از پس خود به یادگار نگذاشتند.

دوران امامت امام محمد باقر علیه السلام

در دوران امام باقر علیه السلام، حاکمان اموی به دلیل تعارضات داخلی از نهضت عظیم علمی آن حضرت غافل بودند، ولی این به معنای در امان بودن آن امام نیست; بلکه حجم وسیعی از روایات گویای اوضاع خشونت آمیز آن دوره، و ظلم و تجاوز حاکمان وقت نسبت به دین، مسلمانان و امام آنان است، به گونه ای که امام علیه السلام بارها تقیه می کرد و سرانجام نیز بر سر تعارضات مبنایی با نظام خلافت ظالمانه، توسط هشام به شهادت رسید.

شکافنده دانش ها

دانش امام باقر علیه السلام نیز همانند دیگر امامان از سر چشمه ی وحی بود، آنان آموزگاری نداشتند و در مکتب بشری درس نخوانده بودند،«جابر بن عبد الله »نزد امام باقر (ع) می آمد و از آنحضرت دانش فرا می گرفت و به آن گرامی مکرر عرض می کرد:ای شکافنده ی علوم! گواهی می دهم تو در کودکی از دانشی خدا داد برخورداری. «عبد الله بن عطاء مکی »می گفت:هرگز دانشمندان را نزد کسی چنان حقیر و کوچک نیافتم که نزد امام باقر علیه السلام،«حکم بن عتیبه »که در چشم مردمان جایگاه علمی والایی داشت در پیشگاه امام باقر چونان کودکی در برابر آموزگار بود.

مناظرات امام محمد باقر علیه السلام

در دوران امامت حضرت باقرعلیه السلام فرقه های مذهبی و گروههای سیاسی و مذهبی متعددی مانند: معتزله، خوارج و مرجئه فعالیت داشتند و امام باقر علیه السلام همچون سدی استوار در برابر نفوذ عقائد باطل آنان ایستادگی می نمود و طی مناظراتی که با سران این گروهها داشت، پایگاههای فکری و عقیدتی آنان را درهم می کوبید و بی پایگی عقائدشان را با دلائل روشن ثابت می کرد.

اخلاق و فضایل امام محمد باقر علیه السلام

امام باقر(ع) دارای خصال ستوده و مؤدب به آداب اسلامی بود. سیرت و صورتش ستوده بود. پیوسته لباس تمیز و نو می پوشید. در کمال وقار و شکوه حرکت می کرد. متولی صدقات حضرت رسول(ص) و امیرالمؤمنین علی(ع) و پدر و جد خود بود و این صدقات را میان بنی هاشم و مساکین و نیازمندان تقسیم می کرد و اداره آنها را از جهت مالی به عهده داشت. امام باقر(ع) بسیار گشاده رو و با مؤمنان و دوستان خوش برخورد بود. با همه اصحاب مصافحه می کرد و دیگران را نیز بدین کار تشویق می فرمود. می خواست سنت جدش رسول الله(ص) را در عمل، بین مردم زنده کند و مکارم اخلاقی را به مردم تعلیم نماید.

کراماتی از امام باقر علیه السلام

جوانی از اهل شام در جلسات علمی امام باقر(ع)، زیاد حاضر می شد. روزی پس از پایان جلسه از میان جمع برخاست و گفت: سوگند به خدا من به جهت محبت شما در جلسه حاضر نمی شوم بلکه فقط به خاطر فصاحت و دانش شماست که در این محفل حاضر می شوم. امام لبخند زد و سکوت کرد. چند روز گذشت و خبری از جوان نشد. حضرت جویای حال او شد. یکی از یاران گفت: جوان شامی به شدت بیمار است.

در این هنگام مردی وارد شد، فریاد زد: ای فرزند رسول خدا، جوان شامی دار فانی را وداع گفته و وصیت کرده شما بر جنازه اش نماز بخوانید. امام به سرعت برخاست و فرمود: «وقتی او را غسل دادید بگذارید روی سریر بماند، کفنش نکنید تا من بیایم.»

امام(ع) وضو گرفت، دو رکعت نماز خواند و دعا کرد. سپس سر به سجده گذاشت و سجده را طولانی کرد. سپس برخاست و ردای رسول خدا را بر تن کرد و به سمت خانة جوان رفت. زمانی که امام وارد خانه شد، غسل پایان یافته بود، جوان آرام روی سریر خفته بود. امام بالای سر او زانو زد و او را به نام خواند: ناگهان جوان سر بلند کرد و نشست.

جرعه هایی از کلام نورانی امام باقر علیه السلام

امام باقر علیه السلام: «ان المؤمنین اذا التقیا فتصافحا، اقبل الله عز و جل علیهما بوجهه و تساقطت عنهما الذنوب کمایتساقط الورق من الشجر» دو مؤمن هرگاه با یکدیگر دیدار کنند و با هم دست دهند،بی تردید خداوند عز و جل به آن دو توجه کند و گناهان آن دو بریزدبسان ریزش برگ از درخت.

امام باقر علیه السلام: «المؤمنون فی تبارهم و تراحمهم وتعاطفهم کمثل الجسد اذا اشتکی تداعی له سائره بالسهر والحمی» مؤمنان در نیکی کردن و مهربانی و دلسوزی نسبت به یکدیگر هم چون یک پیکرند که اگر عضوی از آن دردمند شود دیگر اعضا دربیداری و تب و سوز آن درد همدردی می کنند.

اصحاب و شاگردان امام باقر علیه السلام

شیخ الطائفة، ابو جعفر محمد بن حسن طوسی در کتاب رجال خویش، اصحاب و شاگردان امام باقر (ع) را که از آن حضرت نقل حدیث کرده اند 462 مرد و دو زن دانسته است. در میان اصحاب و شاگردان امام باقر (ع) برخی از نظر اعتبار و وثاقت مورد اتفاق اهل سنت و امامیه اند، و دسته ای به دلیل گرایشهای عمیق شیعی، در دایره رجال اهل سنت قرار نگرفته، بلکه تنها مورد اعتماد امامیه می باشند.

شهادت امام محمد باقر علیه السلام

کلینی روایت کرده است که امام محمد باقر (ع) هشتصد درهم برای تعزیه و ماتم خود وصیت فرمود. از امام جعفر صادق (ع) روایت کرده است که پدرم گفت: ای جعفر! از مال من وقفی بکن برای ندبه کنندگان که ده سال در منی در موسم حج بر من گریه کنند، و رسم ماتم را تجدید نمایند و بر مظلومیت من زاری کنند.

و مشهور است که وفات آن حضرت در سال صد و چهاردهم هجرت، و بعضی صد و هفدهم، و بعضی صد و شانزدهم نیز گفته اند، و ماه وفات آن جناب را بعضی ما ذی حجه گفته اند، و بعضی ماه ربیع الاول، و بعضی ما ربیع الآخر. شیخ شهید و دیگران گفته اند که وفات آن حضرت روز دوشنبه هفتم ذی حجه بود.