آبزی پروری استان مرکزی در آینه تهدیدها و فرصت ها
آبزی پروری بستری از فعالیت اقتصادی است که اگر این فرصت به خوبی پرورده شود می تواند در توسعه درآمدزایی و اشتغالزایی استان مرکزی نقش آفرین و اثربخش باشد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان مرکزی و به نقل از خبرگزاری ایرنا، استان مرکزی رتبه اول صادرات و تنوع تولید ماهیان زینتی را به خود اختصاص داده و 90 درصد صادرات این ماهیان در کشور از این خطه انجام می شود.
این استان از ذخیره گاه های کشوری شاه میگو دراز آب شیرین کشور در سد نقوسان تفرش، کلاله شهرستان اراک و سد 15 خرداد دلیجان به شمار می رود.
وجود هفت مرکز فعال فرآوری و بسته بندی ماهی به ظرفیت سه هزار و 500 تن در سال، قطب تولید بچه ماهی قزل آلای کشور با ظرفیت تولید 62 میلیون قطعه در سال، کسب قرار داشتن در زمره 17استان پرورش دهنده ماهیان خاویاری، کسب رتبه یازدهم استان غیر ساحلی، هفدهم پرورش دهنده ماهی در قفس، هشتم تولید و استحصال خاویار، سوم تولید بچه ماهی قزل آلا در سیستم حد واسط و ششم در سیستم های تکثیر حد واسط از مزیت های این استان است.
استان مرکزی ششمین تولیدکننده ماهیان زینتی، جایگاه سوم تولید ماهیان پرورشی در استخرهای ذخیره 2 منظوره کشاورزی است و در زمره چهار استان پرورش دهنده ریز جلبک ها، دارنده واحد ساخت تجهیزات آبزی پروری و فرآوری و از ذخیره گاه های آرتمیا در کشور(تالاب میقان) با ظرفیت برداشت 2 تن در سال است.
این استان رتبه 13 را در زمینه سرانه مصرف آبزیان و چهارم در پرورش ماهیان خاویاری را دارد و می طلبد که زنجیره تولید و فرآوری محصولات آبزی در این استان تکمیل و توسعه یابد.
به گفته فعالان حوزه آبزی پروری استان مرکزی کمبود آب، افزایش قیمت خوراک و تجهیزات مورد نیاز صنعت آبزی پروری، شفاف نبودن قیمت تخم ماهی، وجود واسطه و نبود پایانه صادراتی از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان این حوزه است.
«محمد شاهرخی» از تولیدکنندگان محصولات شیلاتی استان مرکزی گفت: آبزی پروران این استان از پیچیدگی مراحل اداری به عنوان بزرگترین مشکل رنج می برند.
وی افزود: تولیدکنندگان این حوزه در پیگیری امور اداری با مانع تراشی های متعدد مواجه اندکه روند کار را کند و خسته کننده می کند.
این تولیدکننده صنعت آبزی پروری استان مرکزی گفت: قوانین بالا دستی نیازمند بازنگری است چرا که به گونه ای تدوین شده که با تولید همخوانی کامل ندارد و این مهم به گونه ای است که در پیگیری یک امر کوچک دست اندازهای بزرگ برای تولیدکننده ایجاد می کند.
«محمد پاکپور» یکی دیگر از تولیدکنندگان صنعت آبزی پروری استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: سالانه سه میلیون قطعه بچه ماهی و 31 تن ماهی پرواری قزل آلا در این واحد تولید و به بازار عرضه می شود.
وی ادامه داد: بخشی از تولید این واحد تولیدی در داخل استان مرکزی مصرف می شود و بقیه به استان های خراسان، آذربایجان غربی، چهارمحال بختیاری و استان های شمالی کشور ارسال می شود.
این تولیدکننده آبزی پروری استان مرکزی گفت: نابسامانی بازار، نوسانات قیمت دلار، وجود واسطه ها و شفاف نبودن قیمت تخم ماهی از جمله مشکلات واحدهای آبزی پروری استان است.
پاکپور افزود: کم آبی از دیگر مشکلات فعالان آبزی پروری استان است و خشکسالی های اخیر مشکلاتی برای شاغلان حوزه آبزی پروری استان ایجاد کرده که نیازمند رسیدگی است.
وی افزود: در این واحد تولیدی برای جلوگیری از هدررفت آب از سامانه تلفیقی بسته بهره گیری شده و از پساب آن نهال های مثمر از جمله گلابی، گیلاس و سیب با کشت سلولی کشت می شود.
کارشناس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور، آبزیان و زنبور عسل اداره کل دامپزشکی استان مرکزی در این خصوص گفت: 16 واحد پرورش تفریق و پرورش تخم چشم زده در این استان فعالیت می کنند.
«مهدی جان محمدی» افزود: 100 درصد تخم ماهی قزل آلا استان مرکزی وارداتی است و از کشور های اسپانیا، فرانسه و آفریقای جنوبی تامین می شود.
وی ادامه داد: عمده مزارع تفریق بچه ماهی قزل آلای استان مرکزی در شهرستان های اراک، خنداب، شازند و خمین واقع شده و این استان در زمینه تولید بچه ماهی رتبه سوم را در سطح کشور به خود اختصاص داده است.
کارشناس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور، آبزیان و زنبور عسل اداره کل دامپزشکی استان مرکزی با یادآوری تولید سالانه یک میلیون و 500 هزار قطعه ماهیان زینتی در این استان خاطر نشان کرد: بچه ماهیان زینتی از کشور های تایلند، اندونزی و مالزی به استان وارد و بیشتر این ماهی ها در شهرستان محلات پرورش داده می شوند.
جان محمدی گفت: استان مرکزی با تولید این میزان ماهی زینتی رتبه نخست را در این حوزه به خود اختصاص داده و عمده این آبزیان زینتی به کشورهای افغانستان و عراق صادر می شود.
وی یاد آور شد: 53 مورد بازدید نظارت و بهداشتی و یکهزار و 447 مورد نمونه برداری تصادفی برای مقابله با شیوع بیماری در بین واحدها آبزی پروری استان انجام شده است.
جان محمدی افزود: نتیجه پایش های امسال از سطح واحدهای آبزی پروری استان موردی از بیماری های ویروسی از جمله سندرم خونریزی دهنده در این واحدها را نشان نداده است.
کارشناس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور، آبزیان و زنبور عسل اداره کل دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: برای جلوگیری از بروز و شیوع احتمالی بیماری های ویروسی در واحدهای آبزی پروری استان تخم ماهی وارداتی به مدت 21 روز قرنطینه و پس از انجام آزمایش ویروسی و نبود بیماری اجازه فروش صادر می شود.
جان محمدی، نبود پایانه ویژه صادرات شیلاتی، کمبود آب و افزایش قیمت خوراک و لوازم جانبی مورد نیاز آبزی پروری در از مهمترین چالشهای این بخش در استان مرکزی دانست و گفت: با توجه به ظرفیت های پرورش ماهیان زینتی استان، ایجاد گمرک ویژه صادرات این ماهیان از اولویت های استان است و می طلبد ایجاد این پایانه در دستور کار مسئولان قرار گیرد.
وی افزود: با توجه به افزایش قیمت ارز در کشور قیمت تخم چشم زده وارداتی تا سه برابر افزایش یافته است که افزایش قیمت تولید را برای صنعت آبزی پروری استان به همراه داشته است.
مدیر شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: صنعت آبزی پروری و شیلات یکی از فعالیت های جوان در بخش کشاورزی است و توجه به این حوزه افزایش اشتغال، تولید و درآمدزایی برای استان را به همراه دارد.
«حسن اکبری» افزود: توان تولید 17 هزار تن ظرفیت آبزی پرورشی شامل ماهیان سردابی گرمابی و خاویاری، سه هزار تن ماهی تیلاپیا در استخرهای گلخانه ها و منابع آبی کشاورزی با دمای بالاتر از 25 درجه سانتیگراد و تولید یک هزار تن ماهی سرد آبی و گرمابی به روش قفس در سدهای خاکی استان از جمله ظرفیت های تولید محصولات شیلاتی استان مرکزی است.
وی، وجود شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه آبزی پروری و صنایع وابسته را از دیگر ظرفیت های مهم صنعت آبزی پروری استان مرکزی دانست و ادامه داد: 20 درصد شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه شیلات کشور در این استان مستقر است که این مهم ظرفیت مهمی در افزایش تولید و بهره وری در بخش آبزی پروری استان است.
مدیر شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی خاطر نشان کرد: پیگیری ساخت نخستین شهرک الگویی تکثیر و پرورش ماهیان زینتی کشور در استان به ظرفیت 10 میلیون قطعه و اشتغالزایی برای 200 نفر به صورت مستقیم، تکمیل و بهره برداری از واحد تولیدی کنسرو ماهی در ظروف ساندیسی به ظرفیت هشت و نیم میلیون قوطی در سال، 6 کارخانه فرآوری و بسته بندی تخصصی آبزیان به ظرفیت 16 هزار و 950 تن، چهار کارخانه تخصصی خوراک آبزیان به ظرفیت 67 هزار تن، تو سعه مراکز تفرجگاهی شیلاتی از جمله برنامه های این مدیریت برای افزایش بهره وری و درآمدزایی محصولاتی شیلاتی در این استان است که باید با کمک متولیان امر پیگیری و به بهره برداری برسند.
اکبری، محدودیت منابع آبی و همکاری کمرنگ برای بهره گیری از سدهای خاکی استان از طرف دستگاه های مرتبط، ضعف آموزش و ترویج روش های نوین آبزی پروری، سنتی بودن ساختار بازار آبزیان و ناتوانی در تولید فرآورده های نوین شیلاتی، ناهماهنگی سازمان های مسئول و زیر مجموعه های بخش کشاورزی در پشتیبانی از آبزی پروری و ووجود ایین نامه های دست و پاگیر را از جمله مشکلات این بخش در استان مرکزی دانست.
وی خاطرنشان کرد: تقویت آموزش و ترویج کاربردی، ساماندهی بازار و بهبود بازاریابی آبزیان، بهره گیری از دانش روز جهان برای تکثیر، پرورش و بازسازی ذخایر آبزیان بومی، تدوین استانداردهای تجهیزات آبزی پروری، حمایت از طرح های الگویی آبزی پروری، پیاده سازی بیمه تمام خطر در واحدهای آبزی پروری، پیاده سازی بیمه فراگیر بچه ماهی و تولید فر آورده های شیلاتی نوین از جمله راهکارهای رفع مشکلات و توسعه تولیدات صنعت آبزی پروری استان مرکزی است.
مدیر شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی بهره گیری از دانش روز دنیا برای پشتیبانی از فعالیت آبزی پروری و آبزی مصرفی، هماهنگی بیشتر میان سازمان ها و تشکل های دست اندار، بهره گیری از سیاست های منطقه ای در توسعه آبزی پروری و آبزی مصرفی و ایجاد اشتغال در حوزه آبزی پروری خرد را از دیگر راهکارهای توسعه صنعت آبزی پروری در استان عنوان کرد.
استان مرکزی به عنوان دومین قطب صنایع مادر تخصصی، چهارمین قطب صنعت کشور محسوب می شود و در زمینه تنوع تولیدات صنعتی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است.
این استان با وجود صنعتی بودن در زمره 10 استان نخست کشور در بخش کشاورزی است که 90 هزار بهره بردار شامل 20 درصد شاغلان استان در این حوزه فعال هستند.
670 هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که یک و 2 دهم درصد تولیدات کشاورزی مازاد بر نیاز استان به سایر مناطق ارسال می شود.
استان مرکزی با تولید حدود 54 هزار تن گوشت سفید، 53 هزار تن تولید گوشت قرمز، 320 هزار تن شیر، حدود 41 هزار تن تولید تخم مرغ از جایگاه ویژه ای در تولیدهای بخش کشاورزی و دامداری در سطح کشور برخوردار است.
این استان رتبه چهارم تولید بچه ماهی قزل آلا، رتبه اول در تنوع تولید گل و گیاهان زینتی، رتبه دوم تولید گل ها شاخه بریده، رتبه سوم در تولید گل و گیاهان زینتی، رتبه دوم سطح زیر کشت و تولید انار کشور، رتبه ششم تولید پسته، مقام هشتم تولید گل محمدی، مقام نهم در تولید انگور، رتبه سوم در تولید لوبیا و رتبه پنجم در تولید جو را به خود اختصاص داده است.
استقرار ایستگاه انار ساوه، پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات، ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین، وجود شعبه ششم تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، وجود ایستگاه تحقیقات ماهیان زینتی و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیز از ظرفیت های علمی و تحقیقاتی استان مرکزی است.